Free Fodder Scheme : शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट करता येईल. आर्थिक अडचणींमुळे शेतकऱ्यांना आत्महत्या करण्यापासून रोखण्यासाठी अनेक योजना राबवल्या जात आहेत. अलिकडेच, महाराष्ट्रातील विदर्भ आणि मराठवाडा प्रदेशांना लक्ष्य करून एक विशेष योजना सुरू करण्यात आली.
विदर्भ आणि मराठवाड्यातून शेतकरी आत्महत्यांच्या घटना वारंवार घडत आहेत हे लक्षात घेण्यासारखे आहे. राष्ट्रीय दुग्ध विकास मंडळाच्या (एनडीडीबी) मदतीने, सरकार पशुपालकांना अनेक प्रमुख योजनांचा लाभ देणार आहे. या योजनेअंतर्गत, पशुपालकांना उच्च जातीच्या गायी आणि म्हशी तसेच चारा उपलब्ध करून दिला जाईल.
एवढेच नाही तर चारा कापण्यासाठी आणि सायलेज बनवण्यासाठी यंत्रे देखील पुरवली जातील. एनडीडीबी सोबत मदर डेअरी देखील या कामात सहभागी होईल. केंद्रीय रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्री नितीन गडकरी आणि पर्यावरण आणि पशुसंवर्धन राज्यमंत्री पंकजा मुंडे यांच्यात झालेल्या बैठकीत या योजनेला अलीकडेच मान्यता देण्यात आली.
आत्महत्याग्रस्त क्षेत्रे यादीत आहेत.
नवी दिल्ली येथे झालेल्या बैठकीत असे ठरविण्यात आले की या योजनेअंतर्गत, पशुपालकांना वर्षातून १२ महिने उपलब्ध असलेल्या चारा उत्पादनासाठी अनुदान दिले जाईल. इलेक्ट्रिक चारा कापणी यंत्रे आणि सायलेज देखील वितरित केले जातील. उत्पादकता आणि उत्पन्न वाढविण्यासाठी शेतकऱ्यांना आधुनिक दुग्ध व्यवस्थापन पद्धती शिकण्यासाठी प्रशिक्षित केले जाईल.
या योजना विशेषतः महाराष्ट्रातील विदर्भ आणि मराठवाडा भागातील पशुपालकांना लक्ष्य करत आहेत. हे भाग शेतकरी आत्महत्यांसाठी कुप्रसिद्ध आहेत. दुग्ध उद्योग या भागातील कृषी संकट कमी करण्यास आणि शेतकऱ्यांची आर्थिक स्थिती सुधारण्यास मदत करेल अशी सरकारला आशा आहे.
या योजनेअंतर्गत, शेतकऱ्यांना उच्च उत्पन्न देणाऱ्या गायी आणि म्हशी मिळतील याची खात्री करण्यासाठी विशेष काळजी घेतली जाईल, तसेच दुधातील चरबी आणि SNF (घन पदार्थ-मुक्त चरबी) प्रमाण वाढविण्यासाठी पशुपालन पूरक आणि आहारातील पूरक आहार मिळेल याची खात्री केली जाईल.
पशुधन शेतकऱ्यांना सरकारी मदत
भारत सरकारच्या पशुसंवर्धन आणि दुग्धव्यवसाय विभागाच्या (DAHD) राष्ट्रीय गोकुळ मिशन (RGM) योजनेअंतर्गत राबविण्यात येणाऱ्या कृत्रिम रेतन (AI) प्रकल्पाने मराठवाडा प्रदेशातील शेतकऱ्यांना दर्जेदार कृत्रिम रेतन सेवा प्रदान करण्यासाठी २७३ कृत्रिम रेतन केंद्रे स्थापन केली आहेत. आजपर्यंत, या कृत्रिम रेतन केंद्रांनी पारंपारिक वीर्य वापरून जवळजवळ २ लाख कृत्रिम रेतन आणि १२,०२४ कृत्रिम रेतन केले आहेत.
या कृत्रिम रेतन केंद्रांमुळे या प्रदेशात २० हजार ९७९ अनुवांशिकदृष्ट्या श्रेष्ठ वासरांचा जन्म झाला आहे. दुधाचे उत्पादन वाढवण्यासाठी आणि तांत्रिक इनपुटसाठी किफायतशीर किंमत देण्यासाठी, NDDB ची पूर्ण मालकीची उपकंपनी असलेल्या मदर डेअरी फ्रूट अँड व्हेजिटेबल प्रायव्हेट लिमिटेड (MDFVPL) ने नांदेड जिल्ह्यातील २४७ गावांमध्ये त्यांचे कार्यक्षेत्र स्थापन केले आहे. दूध संकलन पायाभूत सुविधांमध्ये १८७ दूध संकलन केंद्रे, १५ बल्क मिल्क कूलर आणि एक दूध शीतकरण केंद्र समाविष्ट आहे.