मोसंबी आणि संत्रा पिकावरील कोळी किडीमुळे फळे विकृत होतात आणि पानांचे नुकसान होते. या किडीचा प्रादुर्भाव वर्षभर असतो. यावर नियंत्रण मिळवण्यासाठी योग्य कीटकनाशकांचा वापर करणे महत्त्वाचे आहे.
मोसंबी व संत्रा पिकावरील कोळी किडींचे व्यवस्थापन
प्रादुर्भावाची लक्षणे
- कोळी कीड पाने व फळांचा पृष्ठभाग खरवडतात. त्यातून येणाऱ्या रस शोषतात.
- परिणामी, पानावर पांढूरके चट्टे पडतात. जास्त प्रादुर्भाव असल्यास चट्ट्याचा भाग वाळतो.
- फळावरील नुकसान तीव्र स्वरुपाचे असते. खरचटलेल्या जागी पेशींची वाढ खुंटते.
- तपकिरी लालसर किंवा जांभळट रंगाचे चट्टे पडतात. याला शेतकरी 'लाल्या म्हणून ओळखतात.
- जास्त प्रादुर्भाव असल्यास अनियमित आकाराची फळे तयार होतात.
- आतील फोडींची वाढ बरोबर होत नाही. फळांची प्रत खालावते.
व्यवस्थापन
- कोळी किडीचा प्रादुर्भाव प्रामुख्याने मोसंबी, संत्रा या लिंबूवर्गीय पिकांच्या फळावर होतो.
- प्रादुर्भाव लवकर लक्षात न आल्यास प्रादुर्भावग्रस्त फळांचा रंग बदलतो. वेळोवेळी बागेची निरिक्षणे करून वेळीच उपाय करावेत.
- पाण्याचा ताण पडू देऊ नये.
- निंबोळी अर्क (५%) किंवा अझाडिरेक्टीन (१० हजार पीपीएम) ३ ते ५ मि.लि. प्रति लिटर या प्रमाणे फवारणी करावी.
- रासायनिक नियंत्रणासाठी, फवारणी प्रति लिटर पाणी डायकोफॉल (१८.५ ईसी) २.७मि.लि. किंवा डायफेनथीयूरोन (५० डब्ल्यूपी) २ ग्रॅम किंवा विद्राव्य गंधक ३ ग्रॅम प्रति लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी, आवश्यकता भासल्यास दुसरी फवारणी १५ दिवसांच्या अंतराने करावी.
- कृषी कीटकशास्र विभाग, वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, परभणी