नाशिक : दिंडोरी तालुक्यासह नाशिक पट्टयातील द्राक्ष उत्पादक शेतकऱ्यांना यंदा बदलत्या हवामानाचा मोठा फटका सहन करावा लागला आहे. परिणामी अनेक शेतकऱ्यांना आपली द्राक्ष बाग तोडून टाकण्याचा निर्णय घ्यावा लागत आहे. वर्षानुवर्षे जोपासलेल्या बागा तोडून पिंपळगाव केतकी येथील एका शेतकऱ्याने एकरात पपई लागवड केली आहे.
दिंडोरी तालुक्यातील पिंपळगाव केतकी, पालखेड बंधारा, मातेरेवाडी कोराटे, जानोरी, मोहाडी, वरखेडा, खेडगाव, राजापूर, जोपूळ, बोपेगाव, परमोरी परिसरात परिस्थिती गंभीर आहे. द्राक्ष बागायतदारांनी पपई, डाळिंब, तैवान पेरू अशा पर्यायी पिकांकडे वळण्यास सुरुवात केली आहे.धुके आणि सततच्या पावसामुळे द्राक्ष वेलींना आवश्यक तेवढी सूर्यप्रकाशाची उपलब्धता होत नसल्याने फळधारणा होत नाही.
परिणामी घड तयार न होता थेट जिरून जातात. बदलत्या हवामानामुळे बुरशीजन्य रोगांचा प्रादुर्भाव मोठ्या महागडी औषध प्रमाणावर वाढला आहे. फवारणी करूनही त्यावर नियंत्रण मिळत नसल्याने शेतकऱ्यांची चिंता वाढली आहे. सलग पडणारा पाऊस, धुके, अतिवृष्टीमुळे द्राक्ष बागांमध्ये फळधारणा कमी झाली असून रोगांचा प्रादुर्भाव मोठ्या प्रमाणावर वाढला आहे. परिणामी द्राक्ष बागायतदारांनी पपई लागवड करण्याकडे पसंती दिल्याचे दिसून येत आहे.
कमी कालावधीत उत्पादन देणारे पीक
द्राक्ष बागा तोडल्यानंतर अनेक शेतकरी पर्यायी पिकांकडे वळत आहेत. त्यात पपई हे कमी कालावधीत उत्पादन देणारे आणि द्राक्षांच्या तुलनेत हवामानाचा ताण कमी सहन करणारे पीक आहे. डाळिंबाला कमी पाणी आणि तुलनेने कमी हवामान बदलाचा त्रास होणारे पीक आहे. तर पेरू हे बाजारात चांगली मागणी आणि स्थिर उत्पन्न देणारे पीक आहे.
शेतकऱ्यांना कृषी विभागाकडून मार्गदर्शन, वेळोवेळी हवामानाचा अचूक अंदाज, रोगनियंत्रणावरील नव्या तंत्रज्ञानाची माहिती आणि आर्थिक मदतीची अपेक्षा आहे. द्राक्ष उद्योग हा नाशिक जिल्ह्याचा कणा असल्याने या संकटातून मार्ग काढण्यासाठी शासन आणि कृषी संस्थांनी पुढाकार घेणे गरजेचे आहे. तसेच पपई हे कमी कालावधीत उत्पादन देणारे आणि द्राक्षांच्या तुलनेत हवामानाचा ताण कमी सहन करणारे पीक असल्याने त्याची लागवड करण्यावर भर दिला जातो. शेतात त्याहेतुने पपई लागवड करणे सोयीचे होत आहे.
- अनिल देशमख, शेतकरी, वरखेडा