Agriculture News : डेहराडून येथील सहकारी व्यापार मेळाव्यात, ICAR-IISWC ने मत्स्यपालन आणि शेतीसाठी नवीन आणि सोप्या तंत्रांचे मार्गदर्शन केले. पाणचक्क्यांचा वापर करून मासेमारी, भात-मासे एकात्मिक शेती प्रणाली आणि तलाव व्यवस्थापन यासारख्या पद्धती कमी जागेत अधिक मासे उत्पादन करणे शक्य झाले आहे.
मत्स्यपालन आणि शेती एकत्र येतात
डॉ. मुरुगनंदम यांनी स्पष्ट केले की मासेमारी शेतीसोबत एकत्रित केली जाऊ शकते, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना अधिक फायदा होतो. या पद्धतीला एकात्मिक शेती प्रणाली म्हणतात. या प्रणालीमध्ये मासे, शेती, पशुपालन आणि नैसर्गिक संसाधनांचे व्यवस्थापन एकाच वेळी केले जाते.
ICAR-IISWC ने एक नवीन दृष्टिकोन दाखवला. घरट्यांमधून (उत्तराखंडच्या पर्वतांमध्ये प्राचीन काळापासून 'घरात' (पाण्यावर चालणाऱ्या गिरण्या) अस्तित्वात आहेत. या घरातमधून स्वच्छ आणि ऑक्सिजनयुक्त पाणी माशांच्या तलावांमध्ये टाकता येते. उरलेले धान्य माशांच्या खाद्य म्हणून वापरले जाऊ शकते. या पद्धतीमुळे फक्त १०० चौरस मीटर जागेत अंदाजे ५० किलो मासे तयार होऊ शकतात.
कार्प मासे शेती तंत्र
डॉ. मुरुगनंदम यांनी स्पष्ट केले की जर माशांचे बियाणे योग्य वेळी आणि योग्य प्रमाणात टाकले गेले तर जास्त मासे उत्पादन होते. फेब्रुवारी-मार्चमध्ये कमी प्रमाणात बियाणे पेरल्याने चांगले परिणाम मिळाले. यामुळे शेतकऱ्यांना त्यांच्या तलावांमध्ये माशांचे उत्पादन ८०० किलोवरून २.५ टन प्रति हेक्टर पर्यंत वाढण्यास मदत झाली आहे.
भातशेतीत मासे
भातशेतीतही मासे वाढवता येतात. हे करण्यासाठी, शेतातील बांध मजबूत करा आणि पाण्यासाठी लहान खंदक तयार करा. या पद्धतीमुळे दरवर्षी ६००-९०० किलो मासे मिळतात आणि भाताचे उत्पादन १५-२० टक्के वाढते.
योग्य तलाव आणि पाण्याची काळजी
यशस्वी मत्स्यपालनासाठी योग्य तलाव आवश्यक आहे. तलावात पाण्याचा आवक आणि बहिर्वाह योग्य असला पाहिजे. पाणी जास्त घाणेरडे नसावे याची काळजी घेतली पाहिजे. रोग टाळण्यासाठी चुना, खत आणि वेळोवेळी पाण्याचे बदल देखील आवश्यक आहेत.
नवीन मत्स्यबीज वाहतूक तंत्रज्ञान
ICAR-IISWC ने माशांच्या बिया आणि जिवंत माशांची सुरक्षित वाहतूक करण्याचे तंत्र देखील दाखवले. यामुळे ९०-९५ टक्के मासे सुरक्षित राहतात आणि मरत नाहीत याची खात्री होते. डॉ. मुरुगनंदम म्हणाले की लहान मासे पकडू नयेत. विषारी रसायने आणि अयोग्य पद्धतींनी मासेमारी करणे चुकीचे आहे. यामुळे नद्या आणि तलाव दोन्हीचे नुकसान होते.