सशक्त आणि आजारी जनावरांतील फरक हे वेळेत लक्षात येणे महत्त्वाचे आहे कारण यामुळे आर्थिक तोटा कमी होत असतो. याच अनुषंगाने आज आपण जाणून घेणार आहोत सशक्त आणि आजारी जनवारांतील आणि लक्षणे ज्यांच्या अंदाजवरून पशुपालक वेळीच आजारांचे निदान करून गुरांवर उपचार करू शकतात.
सशक्त जनावरांचे शरीर निरोगी आणि ताकदवान असते, त्यांचा आहार आणि इतर शारीरिक क्रिया योग्य प्रमाणात चालू राहतात. याउलट, आजारी जनावरांमध्ये कमजोरी, अशक्तपणा आणि विविध शारीरिक विकार दिसून येतात.
त्यांच्या शरीराची प्रतिकारशक्ती कमी होऊन ते वेगवेगळ्या रोगांची शिकार होतात. परिणामी आजारी जनावरांचे वजन कमी होऊ शकते. ज्यामुळे आर्थिक तोटा संभवतो. यासाठी पुढील काही लक्षणांवरून आपण आजारी गुरांची ओळख करू शकतात.
सशक्त व आजारी जनावरांतील फरक
| अ.क्र. | अवयव | सशक्त | रोगी |
| १ | नाकावर घामाचे थेंब | असतात | नाक कोरडे असते |
| २ | कानाची खालची पाकळी | सामान्य तापमान | गरम |
| ३ | दूध | नेहमीप्रमाणे | कमी दह्यासारखे, रक्त/पू मिश्रित |
| ४ | चालणे | नेहमीप्रमाणे | लंगडते |
| ५ | उठणे बसणे | न अवघडता क्रिया करतात | अवघडून क्रिया करतात |
| ६ | खाणे | व्यवस्थित खातात | चाखत माखत अपूर्ण खातात |
| ७ | लघवी | नेहमीप्रमाणे (फिकट पिवळसर) | लाल/कॉफी रंगाची असते |
| ८ | बळस (सोट) | घट्ट काचेचा असतो | पातळ पांढऱ्या रंगाचा शेम्बडासारखा असतो |
| ९ | शेण | एकावर एक थर असतात | लांब पसरलेले फेस, बुडबुडे जास्त असतात |
| १० | डोळ्यांच्या पापणीची आतील बाजू | तांबूस असते | पांढरट, पिवळट असते |
| ११ | अंगावर केसांची प्रत | नरम, तलम, चमकदार असते | कोरडे, कुरळे, निस्तेज असते |
| १२ | कास व सड | निरोगी असते | गरम, सूज आलेली असते |