Shapoorji Pallonji Group Exit : दिवंगत उद्योगपती रतन टाटा यांनी समुहाला मोठ्या उंचीवर नेऊन ठेवलं आहे. टाटा समुह नेहमीच आपल्या तत्वांवर चालत आला आहे. त्यांनी कधीही आपल्या भूमिकेशी तडजोड केली नाही. पण, आता रतन टाटा यांचा एक निर्णय त्यांचीच पुढची पिढी बदलू शकते. टाटा ग्रुपच्या होल्डिंग कंपनी टाटा सन्समध्ये एक मोठा आणि महत्त्वाचा निर्णय घेण्यात आला आहे. अलिकडेच टाटा ट्रस्टने आयोजित केलेल्या एका बैठकीत सर्व विश्वस्तांनी दोन प्रमुख निर्णय मंजूर केले आहेत.
टाटा सन्स खाजगीच राहणार, एसपी ग्रुप बाहेर पडणार?पहिला महत्त्वाचा निर्णय म्हणजे, टाटा सन्स ही एक अनलिस्टेड (शेअर बाजारात नोंदणी नसलेली) खाजगी कंपनीच राहिली पाहिजे. दुसरा आणि अधिक महत्त्वपूर्ण निर्णय म्हणजे, टाटा सन्सचा सर्वात मोठा भागधारक असलेल्या टाटा ट्रस्टने कंपनीचे अध्यक्ष एन. चंद्रशेखरन यांना अल्पसंख्याक भागधारक शापूरजी पालनजी (SP) ग्रुपशी चर्चा सुरू करण्याचे निर्देश दिले आहेत. जेणेकरून, एसपी ग्रुपला १८० अब्ज डॉलर्सच्या या टाटा ग्रुप होल्डिंग कंपनीतून बाहेर पडण्याचा मार्ग शोधता येईल.
पूर्वीची विनंती टाटांनी फेटाळली होतीटाटा ट्रस्टने टाटा सन्सला एसपी ग्रुपसाठी बाहेर पडण्याचा मार्ग तयार करण्यास औपचारिकपणे सांगण्याची ही पहिलीच वेळ आहे. यापूर्वी, रतन टाटा यांच्या नेतृत्वाखालील टाटा ट्रस्टने एसपी ग्रुपची बाहेर पडण्याची विनंती नाकारली होती. तेव्हा एसपी ग्रुपने टाटा सन्सच्या मालमत्ता आणि दायित्वे त्यांच्या १८.३७% हिस्सेदारीच्या प्रमाणात विभाजित करण्याचा प्रस्ताव दिला होता, जो स्वीकारला गेला नव्हता.
आरबीआयचा दबाव आणि टाटा ट्रस्टचा हेतूटाटा ट्रस्टचा हा निर्णय अशा वेळी आला आहे, जेव्हा टाटा सन्सला रिझर्व्ह बँकेच्या ३० सप्टेंबरच्या मुदतीचा सामना करावा लागतोय. आरबीआयने टाटा सन्सला शेअर बाजारात सूचीबद्ध होण्याचे आदेश दिले आहेत. या आदेशानंतर, एसपी ग्रुपला त्यांचा हिस्सा विकण्याची संधी मिळू शकते. पण, टाटा ट्रस्टचा हेतू स्पष्ट आहे की, टाटा सन्स ही एक खाजगी कंपनीच राहिली पाहिजे. यासाठी, कंपनीने गेल्या दोन वर्षे आणि १० महिन्यांत ३०,००० कोटी रुपयांचे कर्ज फेडले, त्यांचे प्राधान्य शेअर्स रिडीम केले आणि 'कोअर इन्व्हेस्टमेंट कंपनी'चा दर्जा सोडण्याची मागणी केली. मात्र, ही मागणी अजूनही आरबीआयकडे प्रलंबित आहे.
हिस्सेदारीच्या मूल्यांकनावरुन वादअलिकडेच, टाटा ट्रस्ट आणि एसपी ग्रुपमध्ये टाटा सन्समधील हिस्सेदारीच्या मूल्यांकनाबाबत वाद निर्माण झाला होता. टाटा ट्रस्टने कंपनीच्या 'बुक व्हॅल्यू'च्या आधारे हिस्सेदारीचे मूल्य ठरवले, तर एसपी ग्रुपचा असा विश्वास होता की किंमत त्याच्या बाजारभावाच्या आधारे ठरवली पाहिजे. एसपी ग्रुपचा हिस्सा खरेदी करण्याचा पहिला अधिकार टाटा सन्सचा आहे.
संबंध कधी बिघडले आणि आता पुढे काय?२०१६ मध्ये एसपी ग्रुपचे सायरस मिस्त्री यांना टाटा सन्सच्या अध्यक्षपदावरून काढून टाकण्यात आले, तेव्हापासून टाटा ट्रस्ट आणि एसपी ग्रुपमधील संबंध बिघडले. या निर्णयाविरुद्धच्या कायदेशीर लढाईत, सर्वोच्च न्यायालयाने टाटा ट्रस्ट आणि टाटा सन्सच्या बाजूने निकाल दिला होता.
टाटा सन्समध्ये शापूरजी पालनजी ग्रुपचा वाटा सुमारे १८.३७% आहे. एसपी ग्रुपवर खूप मोठे कर्ज आहे आणि त्यांनी त्यांचा संपूर्ण १८.३७% हिस्सा कर्ज देणाऱ्या कंपन्यांना गहाण ठेवला आहे. या माघारीमुळे एसपी ग्रुपला त्यांचे कर्ज फेडण्यास मदत होण्याची अपेक्षा आहे. हा निर्णय भारतीय कॉर्पोरेट इतिहासातील एक महत्त्वाचा टप्पा ठरू शकतो.