Gen Street Case : शेअर बाजारात सध्या जेन स्ट्रीट इंडेक्स फेरफार प्रकरणामुळे मोठी खळबळ उडाली आहे. या हाय-प्रोफाइल प्रकरणात सेबीने (SEBI) कारवाई करण्यास उशीर केल्याचा आरोप काही माध्यमांनी आणि तज्ज्ञांनी केला होता. मात्र, सेबीच्या माजी अध्यक्षा माधवी पुरी बुच यांनी हे आरोप पूर्णपणे फेटाळून लावले आहेत. त्यांनी स्पष्ट केले आहे की, जेन स्ट्रीटवरील तपास खूप आधीपासूनच सुरू होता.
माधवी पुरी बुच यांनी काय म्हटले?माधवी पुरी बुच यांनी एका सविस्तर निवेदनात सांगितले की, सेबीने एप्रिल २०२४ पासूनच जेन स्ट्रीटच्या संशयास्पद हालचालींवर लक्ष ठेवण्यास सुरुवात केली होती. फेब्रुवारी २०२५ पर्यंत, त्यांच्यावर अनेक कारवाई करण्यात आल्या. यामध्ये सावधगिरीची पत्रे पाठवणे, धोरणात्मक हस्तक्षेप करणे आणि नॅशनल स्टॉक एक्सचेंजद्वारे 'बंद आणि बंदी' सूचना पाठवणे यांसारख्या उपाययोजनांचा समावेश होता.बुच म्हणाल्या, "काही लोक चुकीची माहिती पसरवत आहेत आणि सेबीने या प्रकरणाकडे दुर्लक्ष केले असा खोटा दावा करत आहेत. परंतु सत्य हे आहे की आम्ही खूप आधीच कारवाई करण्यास सुरुवात केली होती."
सेबीच्या कारवाईची खरी टाइमलाइनबुच यांनी सेबीच्या ३ जुलै २०२५ च्या अंतरिम आदेशाचा संदर्भ देत, संपूर्ण घटनेची टाइमलाइन स्पष्ट केली.
- एप्रिल २०२४: जेन स्ट्रीटच्या संशयास्पद व्यापारी क्रियाकलाप पहिल्यांदा निदर्शनास आले.
- एप्रिल २०२४ मध्येच : काही विशिष्ट व्यापारी पद्धती टाळण्यासाठी एक इशारा पत्र जारी करण्यात आले.
- ऑक्टोबर २०२४: या प्रकरणात धोरणात्मक हस्तक्षेप करण्यात आला.
- फेब्रुवारी २०२५: एनएसई मार्फत 'बंद आणि बंदी'चा आदेश पाठवण्यात आला.
या दरम्यान, तपासासाठी एक विशेष बहु-विद्याशाखीय पथक देखील स्थापन करण्यात आले होते. या पथकाने तांत्रिक डेटाचे विश्लेषण करून तपशीलवार निष्कर्ष सादर केले.
कारवाईत उशीर की योग्य वेळ?बुच यांच्या मते, सेबीची कारवाई अगदी वेळेवर आणि नियमांनुसारच झाली आहे. त्या म्हणाल्या, "तपास खूप गुंतागुंतीचा होता, कारण त्यात जेन स्ट्रीटने वापरलेल्या गुंतागुंतीच्या व्यापार धोरणांचा आणि संरचनांचा समावेश होता. सेबीने प्रत्येक डेटाची कसून पडताळणी आणि विश्लेषण केले."
जेन स्ट्रीटने काय म्हटले?फायनान्शियल टाईम्सच्या वृत्तानुसार, जेन स्ट्रीटने सेबीचे आरोप "अत्यंत चिथावणीखोर" असे म्हटले आहे. कंपनीने त्यांच्या सुमारे ३,००० कर्मचाऱ्यांना पाठवलेल्या अंतर्गत मेमोमध्ये सांगितले आहे की, ते सेबीच्या आरोपांचे खंडन करण्यासाठी एक औपचारिक पत्र तयार करत आहेत.
हे प्रकरण 'हाय-प्रोफाइल' का बनले?जेन स्ट्रीट ही अमेरिकेतील एक प्रसिद्ध ट्रेडिंग फर्म आहे आणि तिच्यावर भारतात निर्देशांक हाताळणीसारखे गंभीर आरोप आहेत. जेव्हापासून हे प्रकरण माध्यमांमध्ये उघडकीस आले आहे, तेव्हापासून ते शेअर बाजार आणि राजकीय वर्तुळात चर्चेचा विषय बनले आहे. आता सेबीने केलेल्या कारवाईचा कालक्रम आणि तथ्ये समोर आल्यानंतर, खरोखरच विलंब झाला की सर्वकाही नियोजित कारवाईचा भाग म्हणून घडले, याबद्दलची चर्चा आणखी तीव्र झाली आहे.