Iran Israel Tensions : गेल्या काही महिन्यांपासून सातत्याने कमी होत असलेल्या कच्च्या तेलाच्या किमतीत आता अचानक मोठी वाढ होण्याची शक्यता निर्माण झाली आहे. यामागे आखाती देशांमध्ये (मध्य पूर्व) वाढलेला तणाव हे प्रमुख कारण आहे. इस्रायलनेइराणवर हल्ला केल्याच्या बातमीनंतर शुक्रवारी आंतरराष्ट्रीय बाजारात कच्च्या तेलाच्या किमतीत ७ टक्क्यांनी मोठी वाढ नोंदवली गेली. काही महिन्यांनंतरची ही सर्वात मोठी वाढ आहे. या घटनेचा भारतावर कसा परिणाम होईल? पेट्रोल-डिझेलचे दर वाढणार का?
तेलाच्या किमतीचा भडका!शुक्रवारी ब्रेंट क्रूड फ्युचर्सचे दर ५.२९ डॉलर किंवा ७.६३ टक्क्यांनी वाढून ७४.६५ डॉलर प्रति बॅरल झाले. या वर्षातील २ एप्रिलनंतरची ही सर्वात मोठी वाढ आहे. त्याचप्रमाणे, वेस्ट टेक्सास इंटरमीडिएट (WTI) क्रूड तेलाच्या किमती ५.३८ डॉलर किंवा ७.९१ टक्क्यांनी वाढून ७३.४२ डॉलर प्रति बॅरल वर पोहोचल्या. यामुळे जागतिक बाजारात चिंतेचे वातावरण निर्माण झाले आहे.
हल्ला का झाला आणि त्याचा परिणाम काय?अहवालानुसार, इराणला अणुबॉम्ब बनवण्यापासून रोखण्यासाठी अमेरिकेने करारावर स्वाक्षरी करण्याचे प्रयत्न सुरू असतानाच इस्रायलने इराणवर हल्ला केला. इराणच्या माध्यमांनी तेहरानमध्ये स्फोटांचे आवाज ऐकू आल्याचे म्हटले आहे. इस्रायलचे पंतप्रधान बेंजामिन नेतान्याहू यांनी म्हटले आहे की, इराणवरील हल्ल्यांचे मुख्य उद्दिष्ट त्यांच्या आण्विक पायाभूत सुविधा, बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्र कारखाने आणि अनेक लष्करी क्षमता नष्ट करणे आहे.
भारतावर काय परिणाम होईल?या वाढत्या तेलाच्या किमतीचा भारतासारख्या देशांवर थेट परिणाम होणार आहे.
- भारत आपल्या गरजेच्या सुमारे ८५% कच्च्या तेलाची आयात करतो. त्यामुळे आंतरराष्ट्रीय बाजारात तेलाच्या किमती वाढल्या की, भारताला जास्त पैसे मोजावे लागतात.
- याचा थेट परिणाम म्हणून देशांतर्गत बाजारात पेट्रोल आणि डिझेलच्या किमती वाढू शकतात.
- इंधन महाग झाल्याने वाहतूक खर्च वाढतो. यामुळे अन्नधान्य, वस्तू आणि सेवांचा खर्च वाढून महागाईचा दबाव आणखी वाढू शकतो. वाहतूक, लॉजिस्टिक्स (मालवाहतूक) आणि उत्पादन क्षेत्रांना याचा मोठा फटका बसेल.
- अधिक डॉलर्स खर्च करून तेल आयात करावे लागल्याने भारताची व्यापार तूट वाढेल. यामुळे रुपयावर दबाव येण्याची शक्यता आहे आणि तो डॉलरच्या तुलनेत आणखी कमजोर होऊ शकतो.
- भू-राजकीय घटनांचा शेअर बाजारावर, विशेषतः तेल आणि वायू क्षेत्रातील कंपन्यांच्या शेअर्सवर थेट परिणाम होतो, हे यातून स्पष्ट होते. गुंतवणूकदारांनी सावध राहणे गरजेचे आहे.
वाचा - एअर इंडियाच्या अपघातग्रस्त विमानाची नुकसान भरपाई कोण देणार? इन्शुरन्स कंपनीचा नियम काय सांगतो?
तेलाची किंमत आणखी वाढेल का?तज्ज्ञांचे मत आहे की, जर इराण आणि इस्रायलमधील तणाव आणखी वाढला किंवा या संघर्षात या प्रदेशातील इतर देश सहभागी झाले, तर तेलाच्या किमती आणखी मोठ्या प्रमाणात वाढू शकतात. काही अंदाजानुसार, जर इराणच्या तेल पुरवठ्यावर खरंच परिणाम झाला, तर ब्रेंट क्रूडच्या किमती प्रति बॅरल १०० डॉलर्सच्या पुढे जाऊ शकतात.