Dairy Farming : एका म्हशीपासून सुरू झालेला सुब्बाराव यांचा 'दुग्ध समृद्धीचा' प्रवास वाचा सविस्तर

Dairy Farming : बिलोलीच्या सुब्बाराव अण्णांनी केवळ एका म्हशीपासून सुरू केलेला व्यवसाय आज ७५ म्हशींपर्यंत वाढवला आहे. त्यांच्या चिकाटी, नियोजन आणि अथक परिश्रमाने केवळ स्वतःचेच नव्हे तर १५ जणांचेही जीवन बदलले. ग्रामीण भागातील आत्मनिर्भरतेचा प्रेरणादायी आदर्श ठरलेले सुब्बाराव अण्णा आज अनेक तरुणांसाठी प्रेरणास्थान बनले आहेत. (Dairy Farming)

विजय होपळे

नांदेड जिल्ह्यातील बिलोली गावात जिद्द, चिकाटी आणि अचूक नियोजन या त्रिसूत्रीवर उभा राहिलेला हा यशाचा प्रवास आहे सुब्बाराव, म्हणजेच जामपंडू अण्णा यांचा. (Dairy Farming)

केवळ एका म्हशीपासून सुरू झालेला छोटा उपक्रम आज ६५ म्हशींपर्यंत वाढून 'दूध व्यवसायाचे साम्राज्य' बनला आहे.  या प्रवासातून त्यांनी परिसरातील १२ ते १५ लोकांना रोजगार देत ग्रामीण भागात आत्मनिर्भरतेचा आदर्श निर्माण केला आहे.(Dairy Farming)

सुरुवात एका म्हशीपासून...

सुमारे वीस वर्षांपूर्वी एका शेतकरी कुटुंबाला दिलेल्या भेटीतून सुब्बाराव यांच्या मनात दुग्ध व्यवसाय सुरू करण्याची प्रेरणा निर्माण झाली. 

तेलंगणा-महाराष्ट्र सीमेजवळील येतोंडा हे त्यांचे मूळ गाव. तिथून त्यांनी पहिली म्हैस विकत घेतली आणि बिलोली येथे या व्यवसायाचा श्रीगणेशा केला.

सुरुवातीला दिवसाला केवळ चार-पाच लिटर दूध उत्पादन होत होते. परंतु खचून न जाता, सातत्याने मेहनत घेत त्यांनी व्यवसायाला नवसंजीवनी दिली.

सातत्यपूर्ण परिश्रमाचे फळ

आज सुब्बाराव यांच्या गोठ्यात ७५ म्हशी असून, दररोज तब्बल २५० लिटर दूधाचे उत्पादन होत आहे. स्थानिक बाजारपेठेत या दूधाची विक्री यशस्वीपणे केली जाते. त्यांचा व्यवसाय आता दुधपुरवठा, जनावरांचे पालनपोषण, चारा व्यवस्थापन आणि दुधाचे थेट वितरण या सर्व टप्प्यांवर विस्तारला आहे.

कौटुंबिक सहकार्य आणि नियोजन

सुब्बाराव हे २५ वर्षांपूर्वी त्यांच्या पत्नी के. रजनीराणी सुब्बाराव यांच्या शैक्षणिक संकुलाच्या निमित्ताने बिलोली येथे स्थायिक झाले.

त्यांच्या यशामागे कौटुंबिक सहकार्य, प्रचंड परिश्रमाची तयारी आणि नियोजनबद्ध काम करण्याची वृत्ती आहे.

ते म्हणतात, “यशासाठी मोठा भांडवलदार असणे गरजेचे नाही; सातत्य, वेळेचे नियोजन आणि जिद्द असेल तर यश नक्की मिळते.”

ग्रामीण तरुणांसाठी प्रेरणा

सुब्बाराव सांगतात, “आज अनेक तरुण अल्प पगाराच्या नोकरीसाठी शहरांकडे जातात. पण गावातही दुग्ध व्यवसाय, पशुपालन, कुक्कुटपालन यांसारख्या क्षेत्रांत प्रचंड वाव आहे.” त्यांनी स्वतः च्या अनुभवातून दाखवून दिले की, स्वावलंबनाचा मार्ग ग्रामीण भागातूनही शक्य आहे.

यशाचा तपशील

घटक	तपशील
सुरुवात	१ म्हैस, ४–५ लिटर दूध उत्पादन
सध्याची स्थिती	७५ म्हशी, २५० लिटर दूध उत्पादन प्रतिदिन
रोजगारनिर्मिती	१२ ते १५ लोकांना
मुख्य तत्त्व	जिद्द, चिकाटी, नियोजन, सातत्य
प्रेरणा	ग्रामीण तरुणांसाठी आत्मनिर्भरतेचा संदेश

सुब्बाराव यांनी दाखवून दिले आहे की, यश मोठे असो वा छोटे सुरुवात महत्त्वाची असते. एका म्हशीपासून सुरू झालेला त्यांचा प्रवास आज ग्रामीण उद्योजकतेचा आदर्श ठरला आहे. त्यांच्या जिद्दीची ही कहाणी प्रत्येक तरुणासाठी प्रेरणादायी आहे.

गोठ्यात एकूण ७५ म्हशी असून, यांतून दररोज २५० लिटर दूध उत्पादन होते व त्याची यशस्वी विक्रीही होते. सुब्बाराव हे २५ वर्षांपूर्वी त्यांच्या पत्नी कै. रजनीराणी सुब्बाराव यांच्या शैक्षणिक संकुलाच्या निमित्ताने बिलोलीत स्थायिक झाले. त्यांची प्रचंड कष्ट करण्याची तयारी आणि अचूक नियोजन हेच त्यांच्या यशाचे गमक असल्याचे ते सांगतात.

हे ही वाचा सविस्तर :  Dairy Farming : कष्टाची ताकद : कोट्यवधींची उलाढाल करणाऱ्या चंद्रकलाबाईंची दुग्ध यशकथा वाचा सविस्तर