Krushi Salla : मराठवाड्यात हवामान बदलतेय. १४ जुनपर्यंत वादळी वाऱ्यासह मुसळधार पावसाची शक्यता हवामान विभागाने वर्तविली आहे. यामुळे पेरणीपूर्व सल्ला, फळबागेचे नियोजन आणि जनावरांची काळजी घेणे अत्यावश्यक ठरणार आहे. (Krushi Salla)
शेतकऱ्यांनी हवामान लक्षात घेऊन पुढील पावलं उचलावीत, असा सल्ला वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, परभणी यांनी दिला आहे.(Krushi Salla)
हवामान सारांश / चेतावनी
हवामान खात्याच्या अंदाजानुसार, येत्या पाच दिवसांत मराठवाड्यात वादळी वाऱ्यासह मेघगर्जनेसह पावसाची शक्यता आहे. काही ठिकाणी मुसळधार पाऊस तर काही ठिकाणी हलक्या स्वरूपाचा पाऊस होणार आहे. विशेषतः १४ जुनपर्यंत दरम्यान हवामान अधिक अस्थिर राहील.(Krushi Salla)
मुसळधार पावसाचा इशारा
मराठवाड्यात येत्या काही दिवसात मुसळधार पावसाचा इशारा देण्यात आला असून वादळी वारे ४०- ५० किमी/तास वेगाने वाहतील. आज धाराशिव, लातूर, नांदेड, परभणी, हिंगोली याभागात पावसाची शक्यता आहे. तर उद्या (१३ जुन) रोजी धाराशिव, लातूर, नांदेड, बीड येथे पावसाची शक्यता आहे. तर १४ जून रोजी बीड, छत्रपती संभाजीनगर या भागात वाऱ्याचा वेग ५०-६० किमी/तास राहील.
मराठवाड्यातील इतर ठिकाणी हलक्या ते मध्यम स्वरूपाच्या पावसाचा अंदाज वर्तविण्यात आला आहे.
पुढील ३-४ दिवसांत कमाल तापमानात २-३ अंश सेल्सिअसने घटणार असून किमान तापमानात फारसा बदल जाणवणार नाही.
पेरणीबाबत तातडीचा सल्ला
* पेरणी अजून करू नका.
* पेरणीयोग्य पावसाचे प्रमाण (७५ ते १०० मिमी) झाल्यानंतरच पेरणी करा.
* जमीन वापशात असल्यास, पूर्वमशागतीची कामे पूर्ण करून घ्या.
पीक व्यवस्थापन सल्ला
कपाशी : कापूस पिकाच्या लागवडीसाठी वाण निवडताना जमिन व हवामान, कोरडवाहू किंवा बागायती, लागवडीचा प्रकार व वाणांचे गुणधर्म यांचा विचार करून वाणांची निवड करावी.
बीटी कपाशीमध्ये कापूस + तूर (4-6:1 किंवा 6-8:2), कापूस + सोयाबीन (1:1), कापूस + मूग (1:1) रुंद ओळींमध्ये कापूस + मूग (1:2), कापूस + उडीद (1:1) ही आंतरपीक पध्दती घेतल्यास फायदेशीर ठरते.
तूर : तुरीचे उत्पादन वाढविण्यासाठी तसेच जमिनीची उत्पादकता राखण्यासाठी तुर + बाजरी (2:4), तुर + सोयाबीन/मुग/उडीद (1:2 किंवा 2:4) असे ओळीचे प्रमाण ठेवून फायदेशीर आंतरपीक पध्दतीचा वापर केल्यास अधिक फायदा होतो.
तुर पिकाच्या पेरणीसाठी बीडीएन-2013-41(गोदावरी), बीडीएन-711, बीएसएमआर-736, बीएसएमआर-853 (वैशाली), बीडीएन-716,बीडीएन-2, बीडीएन-708 (अमोल), एकेटी 8811, पीकेव्ही तारा किंवा आयसीपीएल 87119 आदी वाणांचा वापर करावा.
भुईमूग : भुईमूग पिकात भूईमूग + तूर (4:2) किंवा भुईमूग + तीळ (4:2) किंवा भूईमूग + एरंडी (4:1) याप्रमाणे आंतरपीक घ्यावे. भुईमूग पिकाच्या लागवडीसाठी एसबी-11, जेएल-24, एलजीएन-2 (मांजरा), टीएजी-24, टीजी-26, टीएलजी-45, एलजीएन-1, एलजीएन-123 आदी वाणांचा वापर करावा.
मका : मका पिकात मका + तूर (4:2) किंवा मका + उडीद (2:1) या प्रमाणे आंतरपीक घ्यावे. मका पिकाच्या पेरणीसाठी नवज्योत, मांजरा, डीएमएच-107, केएच-9451, एमएचएच, प्रभात, करवीर, जेके-2492, महाराजा, युवराज आदी वाणांचा वापर करावा.
आंतरपीक म्हणून मुग/उडीद या पिकांना विशेष महत्व प्राप्त आहे, ते या पिकांच्या कालावधीमुळे, हे दोन्हीही पिके तुर, ज्वारी, कपाशीत आंतरपीक म्हणून घेता येतात.
मुग पेरणीसाठी कोपरगाव, बीएम-4, बीपीएमआर-145, बीएम-2002-1, बीएम-2003-2, फुले मुग 2, पी.के.व्ही.ए.के.एम 4 आदी वाणांचा वापर करावा तर उडीद लागवडीसाठी बीडीयु-1, टीएयू-1, टीपीयू-4 आदी वाणांचा वापर करावा.
पावसाळ्यात तूर पिकावरील फायटोप्थोरा करपा टाळण्यासाठी, शेताच्या चारी बाजूस तीन फूट खोल आणि दोन फूट रुंद चर काढावी जेणे करून अतिवृष्टी मध्ये शेतातील मातीची धूप होणार नाही व पिकाचे मुळे सडणार नाहीत. तसेच पुढे चरातील पाणी पाऊस ओसरल्यावर शेतातील पिकास परत कामी येईल.
फळबाग व्यवस्थापन
नवीन केळी बागेची लागवड करून घ्यावी. लागवडीसाठी शासकीय नोंदणीकृत रोपवाटीकेतूनच रोपांची खरेदी करावी.
लागवडीच्या वेळेस शेणखत तर लागवडीनंतर ३० दिवसाने रासायनिक खत व्यवस्थापन करावे. नवीन आंबा लागवडीसाठी पूर्व तयारीची कामे केली नसल्यास लवकरात लवकर ती पूर्ण करून घ्यावीत.
द्राक्ष बागेतील रोगग्रस्त पाने काढून टाकावीत व रोगनाशकाची फवारणी करावी. द्राक्ष बागेतील अतिरिक्त बगल फुटी काढून घ्याव्यात जेणेकरून जास्तीत जास्त सूर्यप्रकाश डोळ्यावर पडलयास डोळा फुटण्यास मदत होते. द्राक्ष बागेतील वेलीची बांधणी करावी.
नवीन सिताफळ लागवडीसाठी पूर्व तयारीची कामे केली नसल्यास लवकरात लवकर ती पूर्ण करून घ्यावीत.
भाजीपाला
पाण्याची उपलब्धता असल्यास भाजीपाला (वांगी, मिरची, टोमॅटो) आदी पिकाची रोपे तयार करण्यासाठी गादी वाफ्यावर बी टाकावे. काढणीस तयार आसलेल्या भाजीपाला पिकांची काढणी करावी.
फुलशेती
पाण्याची उपलब्धता असल्यास फुल पिकाची रोपे तयार करण्यासाठी गादी वाफ्यावर बी टाकावे. काढणीस तयार असलेल्‍या फुलपिकांची काढणी करून घ्यावी.
पशुधन व्यवस्थापन
अचानक वातावरणात झालेल्या बदलामूळे वातावरण ओलसर व दमट झाले असून जनावरात रोगाचा प्रादुर्भाव वाढण्याची दाट शक्यता असते त्यामुळे जनावरांचे आरोग्य उत्तम व निरोगी ठेवण्यासाठी खालील उपाययोजना कराव्यात.
* जनावरे निवाऱ्याच्‍या ठिकाणी बांधावे व पावसात भिजणार नाहीत याची काळजी घ्यावी
* पशुधनास खुले पाणी, तलाव किंवा नदीपासून दूर ठेवावे, ट्रक्टर आणि इतर धातूंच्या शेती अवजारांपासून दूर ठेवावे व पशुधनास झाडाखाली जमा होऊ देऊ नये. तसेच पाऊस चालू होण्याच्या वेळी झाडाच्या आडोशाला थांबू नये.
* पावसाळ्यात गोठ्यात पाणी साचणार नाही व गोठा ओलसर राहणार नाही, याची काळजी घ्यावी.
(सौजन्‍य : मुख्य प्रकल्प समन्वयक, ग्रामीण कृषी मौसम सेवा, वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, परभणी)
हे ही वाचा सविस्तर :Dhulaperani : धुळपेरणीचा मुहूर्त! मृग नक्षत्रात शेतात कपाशीची लगबग वाचा सविस्तर