Dairy Farming : दुधाचा प्रत्येक घोट निरोगी राहण्यासाठी, गाय आणि म्हशीचे दूध काढण्यापासून ते बाजारात नेण्यापर्यंत योग्यरित्या साठवले जाणे महत्वाचे आहे. अलिकडेच, मंत्रालयाने दुधाची गुणवत्ता (Milk Quality) कशी राखायची याबद्दल काही टिप्स जारी केल्या आहेत. जेव्हा लोकांना दर्जेदार दूध आणि त्याचे उत्पादने (milk business) मिळतील, तेव्हा मागणी आपोआप वाढण्याची स्थिती निर्माण होते. .
केवळ खेड्यांमध्येच नाही तर शहरांमध्येही आजही जनावरांपासून हाताने दूध (Milk Expressing) काढले जाते. हाताने दूध काढताना थोडासाही निष्काळजीपणा जनावराला आणि दूध पिणाऱ्या व्यक्तीला आजारी बनवू शकतो. पशुवैद्यकांचे म्हणणे आहे की जर दूध काढण्यापूर्वी हात व्यवस्थित धुतले नाहीत तर जनावराला प्राणघातक स्तनदाह आजार होऊ शकतो.
गायी आणि म्हशींचे दूध काढताना ही खबरदारी घ्यावी
- दूध काढण्यापूर्वी जनावरांचे खुर दररोज पूर्णपणे स्वच्छ करावेत.
- प्राण्याच्या शरीरावरील धूळ, चिखल, शेण आणि इतर कचरा काढून घ्या.
- जनावराच्या शरीरातील धूळ, माती, शेण आणि आजूबाजूचा कचरा दूध दूषित करू शकतात.
- दूध काढण्यापूर्वी आणि नंतर कासे अँटी-बॅक्टेरियल द्रावणाने धुवा.
- दूध काढताना हात कोरडे ठेवा. ते कापडाने स्वच्छ करा.
- जनावराचे दूध अंगठा बाहेर ठेवून आणि फक्त मुठी बंद करून घ्यावे.
- जनावराच्या कासेजवळ वाढणारे केस कापले पाहिजेत.
- दूध काढण्यापूर्वी कासे स्वच्छ कापडाने पुसून टाकावीत.
- सकाळी आणि संध्याकाळी दूध काढण्याची वेळ निश्चित ठेवा.
- जनावराचे दूध कालावधी निश्चित करा.
- दुधाचे भांडे स्वच्छ आणि गरम पाण्याने धुवा.
दूध काढताना याची विशेष काळजी घ्याजनावराच्या आतून बाहेर पडणाऱ्या दुधाला संसर्ग होण्याची शक्यता खूपच कमी आहे. खरं तर, पशुधन मालकाच्या काही चुका आणि भेसळीमुळे दूध दूषित होते. यामुळेच दूध जास्त काळ टिकत नाही आणि खराब होते. पण अशा चुका काळजीपूर्वक दुरुस्त करता येतात.