Cotton Production : महाराष्ट्रात कापसाची वेचणी (Kapsachi Vechani) सप्टेंबर ते जानेवारी या कालावधीत केली जाते. कापसाची किंमत ही त्याची स्वच्छता, शुद्धता, धाग्याची लांबी व मुलायमता यावर ठरवली जाते. स्वच्छ पांढऱ्या तसेच मध्यम ते लांब धाग्याच्या कापसाला चांगला भाव मिळतो.
कापसाची वेचणी कशी करावी?
- कापसाची पहिली वेचणी ३० ते ३५ टक्के बोंडे फुटल्यानंतर करावी.
- त्यानंतर १५ ते २० दिवसांच्या अंतराने पुढील दोन ते तीन वेचण्या कराव्यात.
- कापूस वेचणीस उशीर झाल्यास कापूस जमिनीवर गळून पडतो, त्यास माती, काडीकचरा व वाळलेली पाने चिकटतात आणि त्यादरम्यान पाऊस पडल्यास कापूस ओला होऊन पिवळसर पडतो.
- वेचणी सकाळी केल्याने त्यावेळी हवेत ओलावा असतो व काडीकचरा व वाळलेली पाने कापसाला चिकटत नाहीत.
- संपूर्ण फुटलेल्या बोंडातून कापूस वेचावा, अर्धवट बोंडातील कापूस वेचू नये.
- तसेच किडका, पिवळसर, कवडीचा कापूस वेगळा वेचून तो वेगळा साठवावा.
- वेचणी करताना कापसाचे धागे तुटणार नाहीत, याची काळजी घ्यावी.
- कापूस वेचताना त्यात काडीकचरा येऊ देऊ नये, एकूणच तो स्वच्छ असावा.
कापसाची साठवणूक कशी करावी?
- कापसाची साठवणूक कोरड्या व थंड जागेत करावी.
- पावसाळी हंगामात, दमट वातावरणात वेचणी केलेला कापूस पिंजण्यापूर्वी चांगला वाळवला गेला पाहिजे.
- वेचलेला कापूस साठवणुकीपूर्वी उन्हात वाळवल्याने शेंदरी बोंड अळीपासून होणारे नुकसान टाळता येते.
- तसेच साठवताना बोंड अळी किंवा इतर कीड नाही याची खात्री करूनच तो साठवावा.
- साठवणुकीत अधून मधून कापूस हलवून त्यात उष्णता निर्माण होणार नाही, याची काळजी घ्यावी, अन्यथा कापसाचा दर्जा कमी होऊन बाजार भाव कमी मिळण्याची शक्यता असते.
- डॉ. कल्याण देवळाणकर, सेवा निवृत्त कृषी विद्यापीठ शास्रज्ञ