अमरावती : बीटी कापसाला प्रतिकारशक्ती असूनही सध्या डोमकळ्यांचा (Pink Bollworm) प्रादुर्भाव झपाट्याने वाढत आहे.या किडीमुळे कापसाच्या बोंडांना गंभीर नुकसान होत असून शेतकरी हवालदिल झाले आहेत.(Cotton Crop Protection)
दरवर्षीच्या तुलनेत यावर्षी डोमकळ्यांचा प्रादुर्भाव जास्त प्रमाणात दिसत असल्याचे कृषी विभागाने स्पष्ट केले आहे.(Cotton Crop Protection)
वाढता प्रादुर्भाव
कापूस पिकाच्या ४० ते ५० दिवसांनंतर डोमकळ्यांची अळी बोंडात प्रवेश करते. त्यामुळे बोंड वाळून जातात आणि उत्पादनात मोठी घट येते. सध्या अनेक तालुक्यांमध्ये १० ते १५ टक्क्यांपर्यंत नुकसान झाल्याचे प्राथमिक निरीक्षणातून समोर आले आहे.(Cotton Crop Protection)
शेतकऱ्यांनी काय करावे?
शेतात फेरफटका मारून डोमकळ्यांची लक्षणे तपासावीत.
फेरोमोन ट्रॅप्स लावून कीड नियंत्रण करावे.
शिफारस केलेल्या कीटकनाशकांचा वापर करावा.
कापसात डोमकळ्यांची पहिली लक्षणे दिसताच तत्काळ उपाययोजना करणे आवश्यक आहे.
पिकावर होणारा परिणाम
कापसातील डोमकळ्यांचा प्रादुर्भाव नियंत्रित न झाल्यास उत्पादनात २० ते २५ टक्क्यांची घट होऊ शकते. शेतकऱ्यांना थेट आर्थिक फटका बसण्याची भीती कृषी तज्ज्ञांनी व्यक्त केली आहे.
सतर्कतेचा इशारा
कृषी विभागाने शेतकऱ्यांना सतर्कतेचा इशारा देत शिफारस केलेल्या उपाययोजना काटेकोरपणे राबवण्याचे आवाहन केले आहे.
दरम्यान, हवामानातील अस्थिरता ही या किडीच्या वाढीस अनुकूल ठरत असल्याचेही तज्ज्ञ सांगत आहेत.
शेतकऱ्यांसमोर एकीकडे पावसाचे संकट तर दुसरीकडे किडींचा विळखा असे दुहेरी आव्हान उभे राहिले आहे.
कापूस उत्पादन घटल्यास शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान होऊ शकते. त्यामुळे डोमकळ्यांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी शेतकऱ्यांनी सजग राहणे आणि तात्काळ उपाययोजना करणे गरजेचे आहे.
डोमकळे म्हणजे काय?
डोमकळे म्हणजे पिंक बॉलवर्म (Pink Bollworm) ही किड आहे.
ती प्रामुख्याने कापसाच्या बोंडात घुसून आतून खोड करते.
यामुळे बोंडं वेळेआधी वाळतात व गळतात.
कीड लहान असल्याने बाहेरून लगेच लक्षात येत नाही.
डोमकळ्यांवर उपाय कसे करावेत?
पिकांची नियमित तपासणी करा : कापसाच्या बोंडात छिद्र दिसले तर लगेच नमुने तपासा.
फेरोमोन ट्रॅप्स बसवा :किडीची संख्या मोजण्यासाठी मदत होते.
कीटकनाशकाची योग्य फवारणी :तज्ज्ञांच्या सल्ल्यानेच औषध वापरा.
पीक फेरपालट (Crop Rotation) :सलग कापूस न घेता इतर पिके घ्या.
जैविक उपाय :ट्रायकोग्रामा, बुरशीजन्य औषधे यांचा वापर करा.
शेतकऱ्यांनी कोणत्या चुका टाळाव्यात?
सलग बीटी कापूसच लावणे : कीड प्रतिकारशक्ती वाढवते.
एकाच प्रकारचे कीटकनाशक सतत फवारणे.
बोंडं वाळली तरी शेतात न टाकणे (किड पुन्हा वाढते).
स्थानिक कृषी तज्ज्ञांचा सल्ला न घेता औषध फवारणी करणे.