७८ वर्षांच्या रुग्णाचे थकलेले हृदय, पण HVS Symbiosis च्या MyCLIP मुळे मिळाले नवे जीवन

कमकुवत हृदय. धोकादायक निदान. आणि दोन टप्प्यांत साध्य केलेले धाडसी उपाय – ज्याने हृदयरोग उपचारांच्या संहिताच बदलून टाकल्या.

मुंबई (महाराष्ट्र) [भारत], 23 सितंबर:  ७८ वर्षांच्या रुग्णाने HVS Symbiosis सुपर-स्पेशालिटी हॉस्पिटलमध्ये पाऊल ठेवले, तेव्हा त्याला श्वास घेणेदेखील कठीण झाले होते.

त्याचे हृदय केवळ २५% क्षमतेने पंप करत होते, कोरोनरी धमन्या पूर्णपणे बंद झालेल्या होत्या आणि माइट्रल व्हॉल्व्ह इतक्या प्रमाणात गळती  करत होते की प्रत्येक ठोका त्याच्यासाठी झगड्यापेक्षा कमी नव्हता.

बहुतेक रुग्णालयांसाठी हाच क्षण उच्च-जोखमीच्या ओपन-हार्ट सर्जरीचा पर्याय निवडण्याचा असता. पण HVS साठी, ही नव्याने वैद्यकीय पर्वाची सुरुवात ठरली.

अशक्याला नव्याने विचार

“अशा रुग्णाचे उपचार करणे म्हणजे तलवारीच्या धारेवर तोल सांभाळण्यासारखे असते,” — डॉ. अंकुर फतरपेकर.

“इतक्या कमकुवत हृदयावर शस्त्रक्रिया केली असती तर आफ्टरलोड मिसमॅच होण्याचा धोका होता, म्हणजेच अचानक बदललेल्या दाबाखाली हृदय कोसळणे. हा प्राणघातक धोका असतो.”

पण HVS च्या टीमने हार न मानता दोन टप्प्यांत, कमीत कमी हस्तक्षेप करणारी योजना आखली, ज्यात जीवनाला नव्याने संधी मिळाली.

पहिला मानवी प्रयोग : एक ऐतिहासिक यश

मनगटातील छोट्या छिद्रातून डॉ. अंकुर फतरपेकर, डॉ. मेघव शाह, डॉ. अमित गंगवानी, डॉ. अनिरुद्ध पवार, डॉ. हर्षद सागर, डॉ. कुणाल पाटणकर, डॉ. गौरीश शिंदे, डॉ. केदार पोठे आणि डॉ. प्रविण लोव्हळे यांनी गुंतागुंतीची कोरोनरी अँजिओप्लास्टी करून दोन मुख्य धमन्यांमध्ये स्टेंट्स बसवले.

“परिणाम त्वरित दिसून आला,” — डॉ. मेघव शाह.

“व्हॉल्व्हची गळती लक्षणीय प्रमाणात कमी झाली होती, यावरून हस्तक्षेप प्रभावी ठरल्याचे स्पष्ट झाले.”

तरीसुद्धा लढा संपला नव्हता. ICU मध्ये ४८ तास राहिल्यानंतर चाचण्यांनी दाखवले की माइट्रल व्हॉल्व्ह अजूनही गंभीर प्रमाणात गळत होता.

न उघडता झडप बंद करण्याची क्रांती

यावेळी निर्णायक पाऊल उचलले गेले — MyCLIP TEER (Transcatheter Edge-to-Edge Repair).

छाती न उघडता, पायातील शिरेतून हृदयापर्यंत पोहोचून व्हॉल्व्हची दुरुस्ती करण्यात आली.

“बंद न होणाऱ्या दरवाज्याची कल्पना करा,” — डॉ. गंगवानी.

“MyCLIP म्हणजे अगदी तंतोतंत बसवलेला हिंज, एक छोटा, फॅब्रिकने झाकलेला क्लिप, जो झडपांची पाती एकत्र आणतो आणि पुन्हा बंद होऊ देतो.”

प्रक्रिया यशस्वीरीत्या पूर्ण झाली डॉ. गौरीश शिंदे आणि डॉ. प्रविण लोव्हळे यांच्या मार्गदर्शनाखाली.

“खरे यश टीमवर्कमध्येच आहे,” — डॉ. शिंदे.

“इमेजर्स आणि इंटरव्हेन्शनिस्ट्स यांची निर्दोष समन्वय साधल्याशिवाय अशा प्रगत दुरुस्त्या शक्य नाहीत.” — डॉ. केदार पोठे.

ICU मॉनिटर्सवरून सामान्य श्वासोच्छ्वासाकडे

७८ वर्षांचा रुग्ण काही काळातच ICU बाहेर आला, मुक्तपणे श्वास घेत, थकवा दूर झालेला अनुभवत.

“ही फक्त एका रुग्णाची कहाणी नाही,” — डॉ. हर्षद सागर.

“ही त्या शक्यतांचा पुरावा आहे, ज्या मर्यादा मान्य करण्यास आम्ही तयार नाही.”

“या दोन प्रक्रिया भारतातील First-in-Human अभ्यासाचा भाग होत्या, ज्यामुळे HVS प्रगत हृदय उपचारांमध्ये अग्रणी ठरले आहे,” — डॉ. अनिरुद्ध पवार.

हृदयरोग उपचारांचे भविष्य

“पूर्वी अशा रुग्णाला उपचारासाठी अयोग्य मानले गेले असते,” — डॉ. कुणाल पाटणकर.

“आज MyCLIP मधून वाचलेला प्रत्येक ठोका हेच दाखवतो की भविष्य इथेच आले आहे.”

HVE आणि HVS विषयी

HVS Symbiosis सुपर-स्पेशालिटी हॉस्पिटल हे Heart & Vascular Superspeciality Group चे प्रमुख केंद्र असून त्याला Heart Valve Experts (HVE) या बहुविद्याशाखीय टीमचे बळ लाभले आहे.

HVE च्या नवकल्पक व्हॉल्व्ह आणि स्ट्रक्चरल हृदय उपचार तंत्रज्ञानामुळे HVS अशा उच्च-जोखमीच्या रुग्णांना जीवन देत आहे, ज्यांच्यासाठी आधी काहीही उपाय उपलब्ध नव्हते.

उच्च तंत्रज्ञान, अत्याधुनिक कॅथ लॅब आणि भारतातील अग्रगण्य इंटरव्हेन्शनल कार्डिओलॉजिस्ट यांच्या बळावर HVS हे HVE चे ध्येय साकार करत आहे — कठीण हृदय समस्या बदलून पुन्हा जीवन देणाऱ्या कथा निर्माण करणे.