उत्सवांचा हंगाम सुरू झाला आहे. परंतु मागणी नसल्याने सोन्या-चांदीच्या किंमतीत (Gold Silver Price) वाढ होत नाहीय. गेल्या आठवड्यात शुक्रवारी सोन्याचे दर (Gold Price Today) प्रति 10 ग्रॅम 50,653 रुपयांच्या पातळीवर बंद झाले. चांदीदेखील 61,512 रुपये प्रति किलो (Silver Price Today) च्या पातळीवर बंद झाली. गेल्या आठवड्यात सोन्या-चांदीच्या भावात जोरदार चढ-उतार दिसून आले. सोन्याचे आताचे दर सर्वकालीन उच्च दरापेक्षा प्रति 10 ग्रॅम सुमारे 5500 रुपयांनी स्वस्त (Gold price fall) झाले आहेत. तर दुसरीकडे चांदीच्या किंमतीत प्रति किलो (Silver Price Fall) सुमारे 16000 रुपयांनी घसरण झाली आहे.
7 ऑगस्ट 2020 या दिवशी सोन्या-चांदीच्या दराने आतापर्यंतची सर्वाधिक किंमत गाठली होती. सोने आणि चांदी या दोन्ही धातूंनी त्यांचा उच्चांक गाठला होता. सोन्याने प्रति १० ग्रॅम, 56,२०० रुपयांची उच्चांकी पातळी गाठली, तर चांदी प्रति किलोला 77,8400 रुपयांवर पोहोचली होती. यानंतर सोन्यामध्ये आतापर्यंत प्रति ग्रॅम 5547 रुपयांची घसरण झाली आहे, तर चांदी प्रति किलो 15,844 रुपयांनी खाली आली आहे.
Gold Rates: सोन्याच्या दरात तीन दिवसांनंतर घसरण; चांदीमध्येही घट
बाजारातील मागणी कमी झाल्याने व्यापाऱ्यांनी व्य़वहारही कमी केले आहेत. यामुळे वायदा बाजारात शुक्रवारी सोन्याच्या दरात 0.09 टक्क्यांची घट झाली. सोने 50,665 रुपये प्रति 10 ग्रॅम राहिले. मल्टी कमोडिटी एक्सचेंजमध्ये डिसेंबरचा सोन्याचा वायदा भाव 47 रुपयांनी घटला होता. याबाबत 14,585 लॉटमध्ये व्यापार झाला. न्यूयॉर्कमध्ये सोन्याचे भाव 0.10 टक्क्यांनी वधारून ते 1,910.90 डॉलर प्रति औंस झाले.
चांदीची मागणी वाढलीस्पॉट मार्केटमध्ये जोरदार मागणी असताना स्थानिक वायदा बाजारीतल व्यापाऱ्यांची मागणी वाढली होती. यामुळे चांदीचे दर 461 रुपयांनी वाढून 61,996 रुपये प्रति किलो झाले. मल्टी कमोडिटी एक्सचेंजमध्ये चांदीचा भाव डिसेंबरच्या 461 रुपयांनी किंवा 0.75 टक्क्यांनी घसरून 61,996 रुपये प्रतिकिलोवर आला. त्यात 15,581 लॉटसाठी व्यापार झाला. बाजारातील विश्लेषकांनी सांगितले की चांदीच्या किंमतीतील वाढीमागील मुख्य कारण म्हणजे स्थानिक बाजारपेठेतील मागणीमुळे व्यापाऱ्यांकडून नवीन सौदे खरेदी करणे. न्यूयॉर्कमध्ये चांदी 0.71 टक्क्यांनी वाढून 24.40 डॉलर प्रति औंस झाली.
Old Is Gold: खबरदार, जुने सोने विकायला जाल तर! जीएसटी भरावा लागण्याची शक्यता
तज्ज्ञ काय म्हणतात
- मोतीलाल ओसवाल फायनान्शियल सर्व्हिसेसचे कमोडिटी रिसर्चचे उपाध्यक्ष नवनीत दमानी यांच्या म्हणण्यानुसार सोन्याची किंमत 50 हजार रुपयांच्या उंचीवरून खाली आली आहे, तर चांदी 60 हजार रुपयांच्या श्रेणीत आली आहे. येत्या काही दिवसांतही चढउतार चालूच राहू शकतात.
- केडिया कॅपिटलचे संचालक अजय केडिया यांनी सांगितले की, स्टिम्युलस पॅकेज स्टॉक मार्केटसाठी स्टिरॉइड म्हणून काम करते. यामुळे शेअर बाजारामध्ये तेजी दिसून आली, परंतु त्याला नैसर्गिक म्हणता येणार नाही.
कसा ठरतो सोन्याचा भाव?डॉलरची किंमत दिवसेंदिवस वाढत जात आहे, त्यामुळे सोन्याच्या भावाने ४५ हजारांचा टप्पा कधीच पार केला आहे, तर दुसरीकडे कोरोनाचा विळखा घट्ट होत चालला आहे. अशा परिस्थितीत लोकांचा सुरक्षित गुंतवणुकीसाठी सोन्याकडे कल वाढला आहे. विशेष म्हणजे सोन्याचा भाव जगातील कोणतेही सरकार ठरवत नाही. भाव ठरवण्याचा कोणताही कायदेशीर मार्ग नाही. सोन्याचा भाव केवळ आंतरराष्ट्रीय बाजारावर अवलंबून असतो. बरोबर शंभर वर्षांपूर्वी म्हणजे १९१९ साली लंडनच्या पाच मोठ्या बुलियन ट्रेडर्सनी एकत्र येऊन सोन्याचे भाव निश्चित करण्याची पद्धत सुरू केली. लंडनमध्ये त्यावेळी ब्रिटिशांची सत्ता होती. त्या पाच जणांमध्ये रोथ्सचाइल्ड हे तेव्हाचे सर्वात श्रीमंत कुटुंब होते. पहिला भाव एक ट्रॉय औंसला ४.९३७५ ब्रिटिश पाऊंड होता. आता ट्रॉय औंस म्हणजे किती हा प्रश्न आहेच. त्या काळात मासा, गुंज आणि तोळा या परिमाणातच सोनं मोजलं जायचं. दशमान पद्धत आल्यानंतर सोन्याचा भाव ग्रॅमच्या स्वरूपात ठरवण्यात आला.
आता सोन्याचा भाव लंडनमध्ये ठरवला जातो. जगातले १५ बँकर्स(बँका) एकत्र येऊन सोन्याचा भाव ठरवतात. या १५ बँकांमध्ये मॉर्गन स्टॅनली, एचएसबीसी, नोव्हा स्कॉटिया, स्टँडर्ड चार्टर्ड अशी काही प्रसिद्ध नावे आहेत. इतर दोन बँका चिनी आहेत. बँक ऑफ चायना आणि इंडस्ट्रियल अँड कमर्शिअल बँक ऑफ चायना अशी नावे आहेत. सोन्याचा भाव ठरवण्यात आयजीबेए म्हणजेच इंडियन बुलियन ज्वेलर्स असोसिएशनचा महत्त्वाचा हिस्सा असतो. या संघटनेचे सभासद भारतातील मोठे व्यापारी असतात. खरेदी आणि विक्री असे दोन दर असतात त्या दरांची सरासरी काढून सोन्याचा भाव ठरवला जातो. सोने आपल्या बँका परदेशी बँकांकडून खरेदी करतात. त्याच्यावर त्यांचे सर्व्हिस चार्जेस लागतात आणि डिलर्सना विकतात. त्यानंतर डिलर्स ते सोन्याचे व्यापारी आणि दुकानदारांना विकतात. त्यामुळेच आंतरराष्ट्रीय भाव आणि भारतातल्या भावात तफावत आढळून येते.