Medical Plant : अनेक वर्षांपासून विविध आजारांवरील उपचारांसाठी वेगवेगळ्या प्रकारच्या वनस्पती (Medical Plant) वापरत जात आहेत. मुळे, देठ, पाने, फुले, फळे, बिया आणि झाडांची साल आदींचा वापर होत आहे. आजही अनेक वनस्पती गुणकारी ठरत आहेत. यातील कडुनिंब, आवळा, तुळस, कोरफड, पुदिना यांसह असंख्य वनस्पतींचा यात समावेश होतो. आत वर दिलेल्या वनस्पती घरी देखील उगवता येतात. या लेखातून सविस्तर पाहुयात...
कडुलिंब (Neem)कडुलिंब हे औषधाच्या दृष्टीकोनातून खूप महत्वाचे आहे. हे साधारणपणे भारतात सर्वत्र आढळते. त्याचे जवळजवळ सर्व भाग जसे की पाने, देठ, फुले व फळे इत्यादी उपयुक्त आहेत. याची पाने पाचक, वातनाशक, कफनाशक आणि जंतुनाशक आहेत. पानांचा रस अनेक त्वचारोगाच्या उपचारात वापरला जातो. भारतात प्राचीन काळापासून कडुलिंबाच्या देठाचा तुकडा टूथपिक म्हणून वापरला जात आहे.
आवळा आवळा फळांमध्ये व्हिटॅमिन सी मुबलक प्रमाणात असते. आवळा फळे शरीराला थंडावा देतात. याने पोटाचे विकार, लघवीचे आजार आणि डोळ्यांची दृष्टी बरी करते. तसेच केसांना तेल, जाम इत्यादी औषधी गुणधर्म असलेले आवळा फळापासून बनवले जातात.
पुदिनापुदिन्यात नैसर्गिकरित्या मँगनीज, व्हिटॅमिन ए आणि व्हिटॅमिन सी भरपूर असते. पुदिन्याची पाने स्नायूंना आराम देण्यासाठी वापरली जाऊ शकतात. त्यात पोट फुगणे, पोटदुखी, ताप, स्पास्टिक कोलन आणि आतड्यांसंबंधी आजारांवर उपचार करण्याची क्षमता आहे. हे बॅक्टेरिया वाढण्यास देखील प्रतिबंधित करते.
तुळसऔषधी गुणधर्मांमुळे तुळस ही औषधी वनस्पती म्हणून मूल्यवान आहे. तुळशीमध्ये अतिशय प्रभावी जंतुनाशक, बुरशीनाशक, बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ आणि प्रतिजैविक गुणधर्म आहेत, जे ताप, सामान्य सर्दी आणि श्वसन रोग बरे करण्यासाठी चांगले आहेत. तुळशीची पाने जलद श्वासोच्छवासाच्या आजारावर प्रभावी उपाय म्हणून काम करतात. याच्या पानांचा रस सर्दी, ताप, ब्राँकायटिस, खोकला यापासून आराम देतो.
कोरफड कोरफड (a एक गुणकारी वनस्पती आहे. तो कुठेही सहज वाढतो. कोरफडीचा वापर बाहेरून आणि आतूनही करता येतो. हे एक उत्तम हायड्रेटिंग एजंट आहे. कोरफडमध्ये भरपूर अँटीऑक्सिडंट असतात. जर तुमची रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत असेल तर तुम्ही दररोज कोरफडीचा रस पिऊ शकता. हे सहजपणे सूज कमी करू शकते. त्वचेसाठी आणि केसांसाठी उत्तम आहे. कोरफडीचा रस प्यायल्याने तुम्ही पाचक समस्या, भूक न लागणे, जुनाट बद्धकोष्ठता आणि अल्सरेटिव्ह कोलायटिस यापासून मुक्त यापासून आराम मिळू शकतो.
हेही वाचा : चवीला कडू असलेले कारले आरोग्यासाठी कसं गोड वाचा सविस्तर