अनिल भंडारी
धुनकवाडच्या प्रगतशील शेतकरी कल्याण कुलकर्णी (Kalyan Kulkarni) यांनी आपल्या पाच एकर शेतात केलेल्या कलिंगडाच्या लागवडीने नवा इतिहास रचला आहे. फक्त साठ दिवसांत त्यांनी ८५ टन विक्रमी उत्पादन घेतले असून, योग्य नियोजन, आधुनिक तंत्रज्ञान आणि तज्ज्ञांच्या मार्गदर्शनाखाली त्यांनी कडक उन्हाळा आणि विजेच्या कमतरतेवर मात केली आहे. त्यांच्या या यशस्वी प्रयोगामुळे शेतकरी बांधवांसाठी प्रेरणादायी उदाहरण ठरले आहे. (Successful Farming Experiment)
बीड जिल्ह्यातील धारूर तालुक्यातील धुनकवाड येथील प्रगतशील शेतकरी कल्याण कुलकर्णी (Kalyan Kulkarni) हे शेतीत नवनवीन प्रयोग करून आपल्या परिसरातील इतर शेतकऱ्यांसाठी आदर्श ठरत आहेत.
यंदा त्यांनी पाच एकर क्षेत्रावर मॅक्स जातीच्या कलिंगडाची मल्चिंग पद्धतीने लागवड केली, ज्यामुळे फक्त साठ दिवसांत त्यांनी ८५ टन विक्रमी उत्पादन घेतले.(Successful Farming Experiment)
योग्य मार्गदर्शन व तंत्रज्ञानाचा वापर
कल्याण कुलकर्णी यांना शेतीतज्ज्ञ के. जी. शाहीर यांचे अचूक मार्गदर्शन लाभले. १० मार्च रोजी त्यांनी कलिंगडाची लागवड सुरू केली. या प्रकारची लागवड कडक उन्हाळा, विजेची कमतरता आणि अचानक बदलणाऱ्या हवामानासाठी अत्यंत आव्हानात्मक असते, पण त्यांनी योग्य नियोजन, शेतातील शेणखताचा पुरवठा आणि मल्चिंग यामुळे या अडचणींवर मात केली.
मल्चिंग पद्धतीची महत्त्वाची भूमिका
मल्चिंग ही पद्धत म्हणजे जमिनीत प्लास्टिकची पिशवी अंथरून मातीत ओलावा राखते, त्यातून पिकाला गरजेनुसार ओलावा मिळतो, मातीतील तापमान नियंत्रित होते, आणि झुडपाला जास्त तापमानामुळे नुकसान होत नाही. या पद्धतीमुळे कलिंगडाच्या वाढीस चालना मिळाली आणि पाणी व शेणखताचे योग्य प्रमाणात उपयोग होऊ शकले.
उत्पन्न आणि आर्थिक यश
कल्याण कुलकर्णी यांनी सांगितले की, सुमारे ८५ टन उत्पादन झाले असून एका कलिंगडाचे सरासरी वजन ७ ते ८ किलो इतके होते. पावसाळ्याच्या अचानक बदलांमुळे बाजारभावात काहीसा घट झाला, तरीही स्थानिक व्यापाऱ्यांनी ८ रुपये प्रति किलोने त्यांचे कलिंगड खरेदी केले.
या विक्रीतून त्यांना दोन महिन्यांत जवळपास ६ लाख रुपये उत्पन्न झाले. खर्च वजा केल्यानंतर ४ लाख रुपयांचा नफा मिळाल्यामुळे हा व्यवसाय अत्यंत फायदेशीर ठरला आहे.
व्यावसायिक यश व मागणी
कल्याण कुलकर्णीचे कलिंगड इतके दर्जेदार होते की, दूरदूरच्या व्यापाऱ्यांनी त्यांच्या बागेला भेट देऊन या कलिंगडांची मोठ्या प्रमाणावर मागणी केली. यामुळे त्यांचा व्यवसाय अधिक विस्तारत चालला आहे आणि इतर शेतकरीही यापासून प्रेरणा घेऊन नवीन तंत्रे अवलंबण्यास प्रोत्साहित झाले आहेत.
पुढील वाटचाल आणि उद्दिष्टे
कल्याण कुलकर्णी यांचे पुढील उद्दिष्ट असे आहे की, त्यांनी घेतलेले या यशाचा विस्तार करून अधिक क्षेत्रावर उत्पादन वाढविणे आणि विविध प्रकारच्या फलोत्पादनासाठी प्रयोग सुरू ठेवणे. योग्य तंत्रज्ञान आणि मार्गदर्शनामुळे शेतकऱ्यांना कमी वेळेत आणि कमी खर्चात जास्त उत्पन्न मिळू शकते, असे कुलकर्णी यांनी सांगितले.
शेतीत यशस्वी होण्यासाठी आव्हाने स्वीकारणे, नवीन तंत्रज्ञानाचा वापर आणि तज्ज्ञांचे मार्गदर्शन यांचा संगम हा यशाचा मुख्य मंत्र आहे, हे कल्याण कुलकर्णीच्या यशस्वी प्रकरणातून स्पष्ट दिसून येते.