हवामानात प्रचंड वेगाने घडणारे बदल आपण सर्वजण अनुभवत आहोत. २०२३ वर्ष हे पृथ्वीवरील सर्वात उष्ण वर्ष ठरले आहे. या वर्षातील ३६५ दिवसांपैकी ३१८ दिवस भारताने तीव्र हवामानाच्या घटनांचा सामना केल्याचे सेंटर फॉर सायन्स अँड एन्वायर्नमेंटच्या २०२४ च्या अहवालात सांगण्यात आले.
देशात गेल्या वर्षी तापमानवाढ, पूर, चक्रीवादळे, दुष्काळ, अशा अनेक पर्यावरणीय बदलांचा तडाखा बसला आहे. सध्या राज्यातील विदर्भ, मराठवाड्यात होणारा अवकाळी पाऊस, गारपीट हा या पर्यावरणीय बदलांचाच परिणाम आहे.
भारतात, 2023 मध्ये 122 वर्षांतील सर्वात उष्ण ऑगस्ट आणि सप्टेंबर दिसला. वर्षभरात, देशाने जवळजवळ दररोज हवामानाच्या तीव्र घटना पाहिल्या .1 जानेवारी ते 31 डिसेंबर दरम्यानच्या 365 दिवसांमध्ये, अशा घटना 318 दिवसांत घडल्या. यामध्ये 3,287 लोकांनी जीव गमावला. 2.21 दशलक्ष हेक्टर (हेक्टर) पीक क्षेत्राचे नुकसान केले, 86,432 घरांचे नुकसान झाले आणि 124,813 प्राण्यांचा मृत्यू झाला.
सर्व 36 राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेश या परिणामांचा भाग होते. हिमाचल प्रदेशमध्ये सर्वाधिक 149 दिवस, मध्य प्रदेशात 141 दिवसांसह सर्वाधिक तीव्र हवामानाची नोंद झाली. त्यानंतर केरळ आणि उत्तर प्रदेश प्रत्येकी 119 दिवसांसह होते.
किती घडल्या घटना?
अतिवृष्टी, पूर आणि भूस्खलन: 208 दिवसवीज आणि वादळ: 202 दिवसउष्णतेच्या लाटा: ४९ दिवसशीतलहरी: 29 दिवसढगफुटी: 9 दिवसहिमवर्षाव: 5 दिवसचक्रीवादळ: 2 दिवस