गुळ उसाच्या रसापासून तयार केला जातो. गुळ बनवण्यासाठी मोठी प्रक्रिया आहे.
शेतातून कापलेला ऊस गुऱ्हाळात आणला जातो. तिथे त्याची साफसफाई केली जाते.
उसा‍चा रस काढण्यासाठी कोल्हू किंवा मशीनचा वापर केला जातो.जो रस मिळतो त्यात गोडपणासोबत थोड्या अशुद्धता देखील असतात.
रस शुद्ध करणे ऊसाच्या रसात नैसर्गिक अशुद्धता काढण्यासाठी चुनखडी भेंडी/कुळीथाचे पाणी (Natural clarifiers)यांचा वापर केला जातो. रस मोठ्या कढईत गरम करायला ठेवतात. उकळत असताना वर येणारा फेस काढून टाकतात.
रस उकळणे — घट्ट करणे रस सतत हलवत आणि तापमान नियंत्रित ठेवत उकळला जातो.जसजसा पाणी वाफेने उडत जातं तसतसा रस गाढ होऊन लालसर/तपकिरी होतो. हा टप्पा सर्वात महत्त्वाचा — कारण इथूनच गुळाची गुणवत्ता ठरते.
गूळ बनणारी घट्ट पेस्ट तयार करणे उकळल्यानंतर रस घट्ट पेस्ट नव्या रूपात तयार होतो ज्याला रब म्हणतात. हा रब खूप चिकट, घट्ट आणि गोड असतो.
तयार गुळाची पॅकिंग एकदा गुळ व्यवस्थित थंड झाला की त्याचे तुकडे करून वजनानुसार पॅकिंग होते.
गुळाचे बायप्रॉडक्ट्स खार / पाणी – खतासाठी ऊसाचे कचरा फायबर – इंधन म्हणून भट्टीत वापरतात