आसामी कवी नीलमणी फुकन, गोव्याचे दामोदर मावजो यांना ज्ञानपीठ पुरस्कार

Jnanpith Award: निलामणी फुकन यांनी पन्नासच्या दशकात कविता लिहायला सुरुवात केली. तथापि, त्याच्या नंतरच्या उत्क्रांतीने त्याला युद्धोत्तर काळातील प्रतिष्ठित कवी बनवले. आसामी कवितेतील आधुनिकतेचे प्रणेते म्हणून त्यांची नोंद घेतली जाते.

ज्येष्ठ आसामी कवी नीलमणी फुकन यांना साहित्य क्षेत्रातील सर्वोच्च 56 वा ज्ञानपीठ पुरस्कार जाहीर झाला आहे. त्यांच्यासह गोव्याचे ज्येष्ठ कोकणी साहित्यिक दामोदर मावजो यांनादेखील ज्ञानपीठ पुरस्कार मिळाला आहे. 

प्रतिष्ठित कवी नीलमणी फुकन यांचा जन्म आसाममधील जोरहाटजवळील डेरगाव येथे झाला. विशेषत: या सुरुवातीच्या पार्श्‍वभूमीमुळे आणि भाषेला मिळालेल्या कलात्मक प्रतिसादामुळे, नीलमणी यांना समृद्ध लोकसंस्कृती आणि जीवनातील स्थानिक घडामोडींबद्दल सखोल रस निर्माण झाला होता.

निलामणी फुकन यांनी पन्नासच्या दशकात कविता लिहायला सुरुवात केली. तथापि, त्याच्या नंतरच्या उत्क्रांतीने त्याला युद्धोत्तर काळातील प्रतिष्ठित कवी बनवले. आसामी कवितेतील आधुनिकतेचे प्रणेते म्हणून त्यांची नोंद घेतली जाते.

फुकन यांना त्यांच्या कविता (कोबिता) या कविता संग्रहासाठी १९८१ मध्ये साहित्य अकादमी पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. त्यांना 1990 मध्ये पद्मश्री आणि 2002 मध्ये साहित्य अकादमी फेलोशिप मिळाली होती.

गोव्याचे ज्येष्ठ कोकणी साहित्यिक दामोदर मावजो (वय ७७) यांना साहित्य क्षेत्रातील सर्वोच्च ज्ञानपीठ पुरस्कार जाहीर झाला आहे. मावजो हे ज्ञानपीठ पुरस्कार मिळवणारे दुसरे गोमंतकीय सुपुत्र ठरले आहेत. याआधी २00८ साली दिवंगत रवींद्र केळेकर यांना ज्ञानपीठ पुरस्काराने गौरविण्यात आले होते. मावजो हे लघू कथाकार व कादंबरीकार म्हणून प्रसिध्द आहेत. गेली चार दशके त्यांनी विपुल कोकणी लेखन केले आहे. कथासंग्रह, कादंबºया, पटकथालेखन, स्तंभ लेखन, नाट्य लेखन केले आहे. मावजो यांना ज्ञानपीठ जाहीर झाल्याने सर्व थरातून त्यांच्यावर अभिनंदनाचा वर्षाव झाला.