रासायनिक खताच्या दरवाढीने शेतकरी शेण खताच्या शोधात

हिंगोली : रासायनिक खताच्या वाढत्या किमतीने शेतकरी कोंडीत सापडला आहे. त्यामुळे शेणखताचा पर्याय निवडला असून शेतकरी शेणखताच्या शोधात असल्याचे ग्रामीण भागात दिसत आहे.

खरीप हंगाम जवळ आला असून शेतकरी पेरणीपूर्व मशागतीच्या कामात व्यस्त आहेत. यावर्षी कृषी विभागाने जिल्ह्यात ४ लाख ११ हजार ३२४ हेक्टर क्षेत्रावर पेरणीचे नियोजन केले आहे. यासाठी ७३ हजार १०५ मे.टन खत उपलब्ध करून देण्यासाठी पुढाकार घेतला आहे. सध्या ७ मे पर्यंत ३५ हजार ८६० मे.टन खत उपलब्ध होते. त्यात पुन्हा खताच्या रॅक मागविण्यात आल्या आहेत. एकीकडे कृषी विभाग कामाला लागला असताना दुसरीकडे शेतकऱ्यांना खताची चिंताही लागली आहे. अगोदरच दोन वर्षापासून शेतीचे उत्पन्न घटले असताना रासायनिक खताच्या वाढत्या किमतीने संकट उभे केले आहे. यातून मार्ग काढण्यासाठी शेतकरी शेण खताकडे वळले आहेत. पशुपालकांचा शोध घेवून त्यांच्याकडून शेणखत खरेदी केले जात आहे. काही शेतकऱ्यांनी तर रासायनिक खतच वापरणार नसल्याची भूमिका घेतली आहे. सध्या शेणखताची एक ट्रॉली २ ते ३ हजार रूपयांना विक्री केली जात आहे. रासायनिक खताच्या तुलनेत शेणखताची किमत कमी असताना जमिन सुपीक राहण्यास मदत मिळणार आहे.

जुने खत अगोदर विक्री करा

जिल्ह्यात जुने ३५ हजार ८६० मे टन खत उपलब्ध आहे. हे खत जुन्याच किमतीत विक्री करणे बंधनकारक आहे. काही व्यापारी जुने खत नवीन दराने विक्री करीत असल्याच्या तोंडी तक्रारी शेतकरी करीत आहेत. त्यामुळे व्यापाऱ्यांनी अगोदर जुने खत विक्री करावे. तसेच ते जुन्याच एमआरपी प्रमाणे विक्री करावे, अशा सूचना कृषी विभागाने कृषी निविष्ठा व्यापाऱ्यांना दिल्या आहेत. जुने खत एमआरपी पेक्षा जादा दराने विक्री केल्याचे आढळल्यास शेतकऱ्यांनी कृषी विभागाकडे तक्रार नोंदवावी, असे अवाहन कृषी विभागाने केले आहे.

असे आहेत विविध कंपनीचे रासायनिक खताचे दर (कृषी विभागाच्या माहितीनुसार)

प्रकार जुने दर नवीन दर

डीएपी १२००-१३२५ १५००-१९००

एनपीके १२.३२.१६ ११८५-१२३५ १६००-१८००

एनपीके १०.२६.२६ ११७५-१३३० १५५०-१७७५

२०.२०.०.१३ ९५०-१३०५ ११५०-१६००

एनपीके १९.१९.१९ १२८५ १७००

२४.२४.० १२८०-१३५० १५५०

एनपीके १६. १६.१६ -१०७५-११०० ११२५-१४००

एमओपी ८७५ १०००

१४.३५.१४ १२७५ १७२५

२४.२४.०.८ १३१० १७५०

१५.१५.१५.०९ १०४० १४००

१५.१५.१५ १०६० -- --

एसएसपी(जी) ३९०-४३५ -- --

एसएसपी (पी) ३६०-४०५ -- --

खत विक्रेत्यांनी अगोदर जुने रासायनिक खत विक्री करावे. त्यानंतच नवीन खता विक्रीला प्राधान्य द्यावे. तसेच जुने खत नवीन किमतीत विक्री केल्याची शेतकऱ्यांची तक्रार आल्यास दोषी विक्रेत्यांवर कारवाई केली जाईल.

- निलेश कानवडे, कृषी विकास अधिकारी, जि.प. हिंगोली.

रासायनिक खताची भाववाढ अन्यायकारकच आहे. शेतकऱ्यांच्या मनात गैरसमज निर्माण होत आहेत. कंपन्याकडून रोखखत एवढा पैसा व्यापाऱ्यांकडेही नाही. त्यामुळे व्यापारीही खत उचलण्याच्या मनस्थितीत नाहीत. त्यामुळे शासनाने खत दर वाढीचा फेरविचार करावा.

-आनंद निलावार, जिल्हाध्यक्ष, फर्टीलायझर असो.

रासायनिक खत महागल्याने शेतकरी शेण खत खरेदी करण्याकडे वळले आहेत. यामुळे पैशांची बचततही होईल व शेती सुपिक होण्यास मदत होईल.

-डी.एम. माखणे,