स्पर्धेपलीकडे पळा

उसेन बोल्ट. त्यानं आॅलिम्पिक पदकं जिंकली, स्वत:चेच रेकॉर्ड पुन्हा पुन्हा मोडले आणि पुन्हा जिंकूनही तो पळतच राहिला.

-चिन्मय लेले

उसेन बोल्ट.
त्यानं आॅलिम्पिक पदकं जिंकली,
स्वत:चेच रेकॉर्ड पुन्हा पुन्हा मोडले
आणि पुन्हा जिंकूनही
तो पळतच राहिला.
त्या पळण्यातून
आपण शिकाव्यात
अशा ४ गोष्टी

उसेन बोल्ट. त्याचं नाव हीच खरंतर त्याची ओळख आहे. त्याचं पळणं, त्याच्या चेहºयावरचं डेडिकेशन, त्याचं खेळावरचं प्रेम हे सारं जगभरातल्या माणसांना माहितीच आहे. तरुण मुलं दिवानी होतात त्याचा वेग पाहून! आणि आता तो निवृत्त झालाय. शेवटच्या रिले रेसमध्ये त्याला झालेली दुखापत, त्याचं कोसळणं हे सारं हळहळ लावणारं आहेच. त्यापूर्वीच्या रेसमध्येही त्याचं मेडल हुकलं पण जो जिंकला तो ही बोल्टच्या पायाशी झुकलाच! बोल्टवर प्रेम करताना त्याच्याकडून शिकावं असंही काही आहेच. जन्मभर लक्षात ठेवावेत असेच ते धडे आहेत. रिटायरमेंटची शेवटची मॅच हरल्यावही बोल्ट जे म्हणाला ते महत्त्वाचं आहे. तो म्हणतो, ‘एक मॅच मी कोसळलो म्हणून काही जग माझी आजवरची कामगिरी विसरणार नाही. जे मी आजवर स्वत:ला सांगितलं तेच आज परत सांगतोय, ‘यू नीड टू स्टार्ट थिंकिंग बियॉण्ड कॉम्पिटिशन. आव वॉण्ट दॅट लेव्हल आॅफ सक्सेस फॉर मायसेल्फ. म्हणजेच स्पर्धेपलीकडे, यशापलीकडे स्वत:ला घेऊन जाणं हेच माझं ध्येय होतं. आजही आहे. त्यासाठी स्वत:त जीव ओतणं मला कायम महत्त्वाचं वाटत आलं आहे..’
हे स्वत:त जीव ओतणं कुठून शिकला असेल तो? जमैका नावाच्या गरीब प्रांतातला हा माणूस. त्याच्या आत्मविश्वासाची आणि जिद्दीची श्रीमंती अशी अपरंपार की तो पळत सुटला तो असा की, त्यानं सर्वार्थानं सगळ्यांना मागे टाकलं!
त्याच्याकडून आपण शिकाव्यात अशा या ४ गोष्टी..
१) तुम्हीच तुमचा ब्रॅण्ड
सध्या जिकडे-तिकडे ब्रॅण्डची चर्चा असते. अमुक ब्रॅण्ड. त्याची व्हॅल्यू, क्रेडिबिलिटी इत्यादींवर चर्चा चालते. मोठमोठे सेलिब्रिटी आपलं स्टारडम ब्रॅण्ड म्हणून कसं दिसेल याचा विचार करतात. काही माणसांचं तर नुस्तं नाव हाच त्यांचा ब्रॅण्ड होऊन जातो. तेच बोल्टने केलं. नुस्तं गूगल करून पाहा. उसेन बोल्ट असा उल्लेख केला तर फास्टेस्ट मॅन इन द वर्ल्ड असा तपशील दिसतो. शंभर, दोनशे, रिलेचे अनेक रेकॉर्ड तर त्याच्या नावावर आहेतच; पण त्यानं यश असं कमावलं की रनिंग म्हटलं की बोल्टचं नाव समोर येतं. स्वत:चा ब्रॅण्ड असा वाढवतात, सर्वोत्तम होऊन! आपल्या क्षेत्रात पहिलं नाव आपलंच येईल यासाठी प्रयत्न करणं ही बोल्टनीती.
२) सतत मेहनत
वयाच्या दहाव्या वर्षापासून बोल्ट ट्रॅकवर पळतोय. त्यापलीकडे आजवर त्याला वेगळं असं आयुष्य नाही. तेच त्याच्या रेसचंही. पहिली शंभर मीटर रेस तो हरला होता. तेव्हा त्याला कोचने सांगितलं, वाईट वाटून घेऊ नकोस मोहंमद अलीसुद्धा पहिली बॉक्सिंगची मॅच हरले होते. घाबरू नको, पुढच्या रेसचा विचार कर. बोल्ट म्हणतो मी तेच केलं. रेकॉर्ड तुटो, मेडल मिळो, काहीही हो, मी सतत जी रेस पळतोय तिचाच विचार केला, तीच जिंकलो. सतत स्वत:ला पणाला लावलं. तेच लाइफ असतं, कालची रेस संपलेली असते, आजची रेसच फक्त आपण पळू शकतो.
३. काय देताय? वेळ!
तुम्ही तुमच्या करिअर गोलला अर्थात जे तुमचं लक्ष्य त्याला काय देताय? त्याचं उत्तर प्रत्येकाचं वेगळं असू शकतं, पण खरं उत्तर आहे, वेळ. तुमच्या डोक्यात, जगण्यात, प्रत्येक क्षणात तेच लक्ष्य असलं पाहिजे. तरच बाकी सगळं कमी महत्त्वाचं वाटतं. अगदी तुमचं यशही. अपयशातून बाहेर पडणं सोपं, यशातून बाहेर पडणं अवघड असतं. ते जमलं पाहिले. ते बोल्टनं जमवलं म्हणून तर तो अनेकदा आॅलिम्पिक जिंकला. सर्वोत्तमचा हा ध्यास वेळ मागतो, तो आपण देतो का?
४. आपण आपल्यासारखे
बोल्टचा साधेपणा पाहा. त्याचं जमैकन वागणं पाहा. तो यशानं बदलला नाही. त्याचं वागणं-बोलणं बदललं नाही. उलट सगळ्या स्टायलिश गर्दीत तो जास्त उठून दिसला. त्यामुळे आपण नेमके कोण आहोत, तसंच राहणं, सहज सरळ वागणं हे सारं आपल्याविषयी बरंच काही सांगतं. स्वत:ला बदलवून स्वत:चं यश नाही मिळत. त्यामुळे बदलायचं काय आणि जपायचं काय, हे आपलं आपण ठरवायचं.

उसेन बोल्ट. त्यानं ८ आॅलिम्पिक पदकं जिंकलीत. १४ जागतिक पदकं जिंकली आहेत.सगळ्यात महत्त्वाचं म्हणजे त्याच्याविषयी असं सांगतात की, २ मिनिटं जेमतेम जी रेस पळायची त्यासाठी त्यानं आयुष्य पणाला लावलं. त्याची गुणवत्ता सिद्ध करायला त्याच्याकडे खूप कमी वेळ होता, आपल्याकडे तर भरपूर वेळ, वर्षे असतात.